روش تحقیق دقیقاً چیست؟

روش های مختلفی برای انجام تحقیق وجود دارد. احتمالاً تا به حال با این پرسش مواجه شده اید که کدام روش تحقیق برای انجام پروژه یا پایان نامه شما مناسب تر است؟ استفاده از پرسشنامه آنلاین برای جمع آوری داده ها بهتر است یا مصاحبه حضوری؟ در این مطلب ضمن بررسی انواع روش تحقیق، نکاتی در مورد انتخاب روش مناسب با توجه به نوع تحقیق بیان می شود.

اگر کار روی اولین تحقیق رسمی خود را آغاز نموده اید، که می تواند رساله دکترا، پایان نامه یا یک پروژه تحقیقاتی باشد؛ ممکن است شما احساس کنید در میان انبوهی از لغات فنی احاطه شده اید. «روش‌شناسی تحقیق»، «روش‌ تحقیق»، «جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌ها»... موضوعاتی هستند که به نظر بسیار گسترده می آیند. در هر روش تحقیق از ابزارهایی مانند پرسشنامه، پرسشنامه آنلاین و ... استفاده می شود.

روش تحقیق در واقع چگونگی انجام هر نوع تحقیق در عمل می باشد. در بیان دقیق تر روش تحقیق درباره این است که چگونه یک محقق به طور سیستماتیک یک مطالعه را برای تضمین نتایج صحیح و قابل اعتماد طراحی می کند که اهداف و خواسته های تحقیق را دنبال کند.

به عنوان مثال یک محقق چگونه تصمیم گیری می کند؟

چه داده هایی باید جمع آوری شوند؟ چه داده هایی باید نادیده گرفته شوند؟

از چه افرادی باید داده ها را جمع آوری کنیم (در تحقیق به این مرحله طراحی نمونه می گویند ).

چگونه آن را جمع آوری کنیم؟ از پرسشنامه آنلاین استفاده کنیم یا روش های حضوری؟(این مرحله روش های جمع آوری داده ها نامیده می شود )

چگونه آن را تجزیه و تحلیل کنیم (این مرحله روشهای تجزیه و تحلیل داده ها نامیده می شود )

در یک رساله دکترا، پایان نامه، ژورنال های دانشگاهی (یا به طور دقیق تر هر نوع تحقیق رسمی) شما یک بخش را پیدا خواهید کرد که جواب سوال های ذکر شده در بالا را پوشش دهد. در واقع یک فصل روش شناسی خوب در یک رساله دکترا یا پایان نامه علاوه بر این که انتخاب های روش شناختی انجام شده را توضیح می دهد، دلیل انجام آن ها را نیز توضیح می دهد. شما باید بدانید در هر روش تحقیق دلیل استفاده از ابزارهای مختلف مانند پرسشنامه آنلاین، فرم ساز آنلاین و ... چیست؟

به عبارت دیگر متدولوژی باید به وسیله نشان دادن این که روش ها و تکنیک های انتخاب شده بهترین روش ممکن برای دستیابی به اهداف تحقیق هستند و نتایج قابل اعتماد و صحیحی را تولید خواهند کرد؛  طراحی انتخابها را توجیه کند.

منظور از روشهای کیفی، کمی و ترکیبی چیست؟ 

روشهای کیفی، کمی و ترکیبی انواع مختلفی از متدولوژی هستند و با توجه به این که بر روی کلمات، تعداد و یا هر دو تمرکز می‌کنند؛ تشخیص داده می‌شوند. این مطلب برای درک موضوع  به صورت ساده بیان شد؛ در ادامه نگاه دقیق تری به موضوع خواهیم داشت.

تحقیق کیفی به معنای تمرکز بر روی جمع آوری و تحلیل کلمات (مکتوب یا  شفاهی) و داده های متنی می باشد؛ در حالیکه تحقیق کمی بر روی اندازه گیری و تست با استفاده از داده های عددی متمرکز است. تحلیل های کیفی همچنین می توانند بر روی نقاط داده ای نرم تر مانند زبان بدن یا عناصر بصری تمرکز کنند.

به عنوان مثال تحقیق در مورد این که چند درصد افرادی که مبتلا به فشار خون هستند؛ مشکل چربی خون نیز دارند یک تحقیق کمی است و می توان با یک ابزار بسیار ساده مانند پرسشنامه آنلاین آن را انجام داد.

در تحقیقاتی که اهداف آنها ماهیت اکتشافی دارند؛ استفاده از روشهای کیفی کاملاً رایج است. به عنوان مثال یک روش کیفی ممکن است برای فهمیدن نظرات مردم در مورد واقعه ای که اتفاق افتاده است؛ یا در مورد یک کاندیدای ریاست جمهوری، استفاده شود.

تحقیق کمی

در مقابل، زمانی که اهداف یک تحقیق ماهیت تاییدی دارند؛ از روش کمی استفاده می شود. به عنوان مثال یک روش کمی ممکن است برای اندازه‌گیری ارتباط میان دو متغیر یا برای تست مجموعه‌ای از فرضیه ها، استفاده شود(به عنوان مثال تیپ شخصیتی و احتمال ارتکاب جرم ).

همانطور که احتمالاً شما حدس زده اید ، روش ترکیبی تلاش می کند که بهترین روش های کمی و کیفی را برای ادغام دیدگاه ها و ایجاد یک تصویر غنی ترکیب کند.

به عنوان مثال می توان تحقیقی با موضوع "بررسی میزان ابتلا به چاقی در میان دانش آموزان ابتدایی و عوامل موثر بر آن" را با ترکیبی از روش های کمی و کیفی انجام داد.

طراحی نمونه چیست و گزینه های اصلی نمونه گیری چه مواردی هستند؟

روش نمونه گیری غیر احتمالی

همانطور که قبلاً بیان شد طراحی نمونه در مورد این است که شما از چه افرادی داده هایتان را جمع آوری کنید. گزینه های مختلفی برای طراحی نمونه وجود دارد اما دو مورد اصلی عبارتند از نمونه گیری احتمالی و نمونه گیری غیراحتمالی.

نمونه گیری احتمالی به معنای این است که شما یک گروه کاملاً تصادفی را از میان گروهها یا مردم انتخاب می‌کنید ( این گروه جمعیت نامیده می شود).

اگر از یک نمونه املاً تصادفی استفاده کنید؛ نتایج مطالعه شما به کل جمعیت قابل تعمیم خواهد بود. به عبارت دیگر شما میتوانید از کل گروه نتایج یکسانی را انتظار داشته باشید؛ بدون اینکه مجبور باشید از کل گروه داده ها را جمع آوری کنید (کاری که برای گروه های بزرگ غیر ممکن است ).

نمونه گیری بدون احتمال، از یک  نمونه تصادفی استفاده نمی کند. ممکن است  این نمونه گیری درگیر استفاده از یک نمونه ساده باشد. این یعنی شما به جای استفاده از یک نمونه تصادفی واقعی (که ممکن است دسترسی به آن به دلیل محدودیت منابع مشکل باشد )؛ با افرادی که به آنها دسترسی دارید مانند اعضای خانواده، دوستان یا همکاران تان، مصاحبه یا نظر سنجی را انجام دهید. نتایجی که با استفاده از نمونه گیری بدون احتمال به دست می‌آیند؛ عموماً قابل تعمیم نمی باشند.

اگر برای انجام تحقیق آدرس یک پرسشنامه آنلاین را در اختیار همه دانش آموزان پایه سوم یک مدرسه قرار دهیم؛ از نمونه گیری بدون احتمال استفاده نموده ایم. اما اگر آدرس همان پرسشنامه آنلاین را به تلفن همراه افراد ناشناس ارسال کنیم و از آن ها بخواهیم پرسشنامه آنلاین را تکمیل و ارسال کنند؛ نمونه گیری احتمالی انجام داده ایم. زیرا تنها برخی از دریافت کنندگان آدرس ممکن است پرسشنامه آنلاین ما را تکمیل نمایند.

رایج ترین روش های جمع آوری داده ها، چه روش هایی هستند؟

گزینه های مختلف زیادی برای جمع آوری داده ها در مورد موضوع مورد مطالعه وجود دارند. این گزینه ها را می توانیم به صورت عناوین زیر گروه بندی کنیم:

مصاحبه ها (که می تواند بدون ساختار، نیمه ساخت یافته یا ساخت یافته باشد)
گروه های متمرکز و مصاحبه های گروهی
نظرسنجی ها (به صورت آنلاین یا حضوری، برای ساخت نظرسنجی آنلاین می توانیم از پرسشنامه آنلاین استفاده کنیم)
مشاهدات
اسناد و مدارک
مطالعات موردی
اینکه کدام یک از روش های جمع آوری داده ها را انتخاب کنید؛  به  اهداف کلی تحقیق شما، محدودیت‌های منابع و محدودیت‌های عملی وابسته است. به عنوان مثال اگر تحقیق شما ماهیت اکتشافی دارد؛ روشهای کیفی مانند مصاحبه و گروه های متمرکز مناسب هستند. در حالت دیگر اگر اهداف تحقیق شما اندازه گیری متغیرهای معین یا آزمایش فرضیه ها است؛ نظرسنجی های با اندازه های بزرگ که حجم زیادی از داده های عددی را تولید می کنند مناسب تر هستند.

روش های اصلی تحلیل داده ها، چه روش هایی هستند؟

روش های تحلیل داده

روش های تحلیل داده ها می توانند بر اساس اینکه تحقیق کمی است یا کیفی، گروه بندی شوند. روش های محبوب تحلیل داده ها در تحقیق کیفی عبارتند از:

تحلیل محتوای کیفی
تحلیل موضوعی
تحلیل گفتمان
تحلیل روایی
نظریه پایه
IPA
تحلیل داده های کیفی همه با کد گذاری داده ها آغاز می شوند؛ پس از این مرحله یک یا بیش از یک تکنیک تحلیل به کار گرفته می شود.

روش های محبوب تحلیل داده در تحقیق کمی شامل موارد زیر است:

آمار توصیفی( به عنوان مثال میانگین، میانه و مد )
آمار استنباطی (به عنوان مثال همبستگی، رگرسیون، مدل سازی معادلات ساختاری)
در اینجا هم انتخاب روش جمع آوری داده ها به اهداف کلی تحقیق شما، محدودیت های منابع و محدودیت های عملی بستگی دارد.

چگونه روش تحقیق( استفاده از پرسشنامه آنلاین و ...) را انتخاب کنید؟ 

همانطور که احتمالاً تا به حال متوجه شده اید؛ اهداف و عناصر تحقیق شما تاثیر زیادی بر روی روش تحقیق دارد. بنابراین نقطه آغاز روش تحقیق شما، قبل از اینکه شما در مورد روش تحقیق تصمیم گیری کنید؛ بازگشت به یک مرحله عقب تر و نگاه کردن به تصویر بزرگی از تحقیق می باشد. اولین سوالی که نیاز است شما از خودتان بپرسید؛ این است که، تحقیق شما ماهیت اکتشافی دارد یا تاییدی؟

اگر اهداف و عناصر تحقیق شما در اصل ماهیت اکتشافی دارند؛ تحقیق شما یک تحقیق کیفی خواهد بود و بنابراین شما باید روش های جمع آوری داده های کیفی را مانند مصاحبه و روش های تحلیل داده های کیفی را مانند تحلیل محتوای کیفی در نظر بگیرید.

در مقابل اگر اهداف و عناصر تحقیق شما برای اندازه‌گیری یا تست  مقادیر است (یعنی تایید کننده هستند)؛ تحقیق شما ماهیت کاملاً کمی خواهد داشت و شما باید  روش های جمع آوری داده های کمی مانند نظرسنجی و روش های تحلیل داده های کمی مانند تحلیل های آماری را استفاده کنید.

طراحی تحقیق و کار با روش شما موضوع بزرگی است که در پست های بعدی در مورد آن صحبت خواهیم کرد. با این حال، در حال حاضر، نکته کلیدی این است که همیشه باید بر اساس اهداف و عناصر تحقیق خود، کار را شروع کنید. در واقع هر نوع تصمیم‌گیری در مورد روش تحقیق با توجه به این مسئله انجام خواهد شد.

 منبع: gradcoach